Krzysztof Wielu z nas, wierzących, nosi w sercu pewien niepokój, gdy myśli o sakramencie pokuty. Czasem jest to lęk przed oceną, innym razem poczucie, że nasze starania o bycie dobrym człowiekiem są niewystarczające. W gąszczu pytań o grzech, miłosierdzie i Bożą sprawiedliwość łatwo się zagubić, czując się osamotnionym w duchowych zmaganiach. Istnieje jednak święty, który całe swoje życie poświęcił, by stać się przewodnikiem dla zagubionych sumień – to Św. Alfons Maria Liguori, niezawodny patron, który do dziś oświetla drogę do Bożego miłosierdzia.
Kim był Św. Alfons Maria Liguori? Zarys burzliwego życiorysu
Zanim Alfons Liguori stał się jednym z największych teologów w historii Kościoła, jego życie było pełne zwrotów akcji, które pokazują, jak bliskie były mu ludzkie dylematy i porażki. Urodzony w 1696 roku w Neapolu, od dziecka przejawiał niezwykłe zdolności.
Od adwokata do kapłana – droga powołania
Jako młody człowiek, Alfons był gwiazdą palestry. Zdobył doktorat z prawa w wieku zaledwie 16 lat i przez wiele lat z sukcesami pracował jako adwokat, nie przegrywając rzekomo żadnej sprawy. Jednak jedno potknięcie na sali sądowej, które uświadomiło mu kruchość ziemskiej sławy i sprawiedliwości, stało się punktem zwrotnym. Porzucił karierę, by całkowicie oddać się Bogu. Ta decyzja pokazuje, że nawet po latach spędzonych na innej drodze, zawsze można odpowiedzieć na Boże wezwanie.
Założyciel Redemptorystów – odpowiedź na potrzeby ubogich
Po przyjęciu święceń kapłańskich, serce św. Alfonsa zapłonęło troską o tych najbardziej opuszczonych duchowo – prostych ludzi z wiejskich rejonów, do których rzadko docierali duszpasterze. W 1732 roku założył Zgromadzenie Najświętszego Odkupiciela, czyli Redemptorystów. Ich misją było głoszenie Ewangelii w sposób prosty i zrozumiały, docierając do serc, które pragnęły Bożej miłości, ale nie wiedziały, gdzie jej szukać.
Czy spowiedź może być źródłem lęku zamiast pokoju? Św. Alfons znał odpowiedź.
W czasach, w których żył św. Alfons, życie duchowe wielu chrześcijan było rozdarte między dwiema skrajnościami. Z jednej strony panował surowy rygoryzm, przedstawiający Boga jako bezwzględnego sędziego, a drogę do zbawienia jako niemal niemożliwą do przejścia. Prowadziło to do skrupułów, lęku i paraliżującego poczucia winy. Z drugiej strony szerzył się laksyzm – postawa pobłażliwości, która umniejszała wagę grzechu i prowadziła do duchowego lenistwa.
Św. Alfons Maria Liguori przeciwstawił się obu tym błędom. Jako duszpasterz i spowiednik widział, jak niszczący wpływ mają one na ludzkie dusze. Uczył, że droga chrześcijańska to ścieżka środka – droga miłości, która jest wymagająca, ale przede wszystkim pełna miłosierdzia. Podkreślał, że Bóg jest kochającym Ojcem, który z radością wybacza każdemu, kto z ufnością do Niego wraca.
Teologia Moralna – serce nauczania Doktora Kościoła
Największym wkładem św. Alfonsa w życie Kościoła jest jego praca w dziedzinie teologii moralnej. Być może brzmi to skomplikowanie, ale w rzeczywistości dotyczy to najbardziej praktycznego wymiaru naszej wiary: jak żyć na co dzień, by podobać się Bogu?
Czym jest teologia moralna i dlaczego jest tak ważna?
Teologia moralna to dziedzina wiedzy, która pomaga nam formować prawe sumienie. Odpowiada na pytania dotyczące tego, co jest dobre, a co złe, jak podejmować właściwe decyzje i jak rozumieć Boże przykazania w konkretnych sytuacjach życiowych. Dzięki niej wiara nie jest tylko zbiorem teoretycznych prawd, ale staje się żywym przewodnikiem w codzienności.
Oto dlaczego nauczanie tego Świętego zrewolucjonizowało sakrament pokuty.
Przed św. Alfonsem, wielu spowiedników, pod wpływem rygoryzmu, nakładało na penitentów ciężary nie do uniesienia. W sytuacjach wątpliwych nakazywali zawsze wybierać rozwiązanie najsurowsze. Św. Alfons opracował system moralny zwany ekwiprobabilizmem, który w uproszczeniu mówił, że jeśli istnieją solidne argumenty za dwiema różnymi, moralnie dopuszczalnymi opcjami, człowiek nie musi wybierać tej surowszej. Może wybrać tę, która wydaje mu się słuszna, o ile opiera się na rozsądnych przesłankach. To było prawdziwe uwolnienie dla tysięcy sumień dręczonych skrupułami. Jego wkład był tak doniosły, że papież Pius IX w 1871 roku ogłosił go Doktorem Kościoła, stawiając go w gronie największych myślicieli chrześcijaństwa.
Św. Alfons jako patron i przewodnik duchowy
Jako osoba duchowna, często w konfesjonale sięgam myślą do mądrości św. Alfonsa. Uczy on, jak być jednocześnie wiernym prawdzie i bezgranicznie miłosiernym, jak prowadzić dusze do uzdrowienia, a nie do potępienia.
Patron spowiedników i moralistów
Nie bez powodu Św. Alfons Maria Liguori został ogłoszony patronem spowiedników i teologów moralistów. Jego dzieła, a zwłaszcza monumentalna „Theologia Moralis”, stały się podręcznikiem dla pokoleń kapłanów. Uczył ich, jak być w konfesjonale lekarzem duszy, który z delikatnością i mądrością leczy rany grzechu, a nie tylko sędzią wydającym wyrok.
Jeden błąd, który popełniamy w myśleniu o grzechu, a przed którym ostrzegał św. Alfons.
Jednym z najczęstszych błędów, przed którym przestrzegał, jest postrzeganie grzechu wyłącznie jako złamania przepisu. Myślimy: „zrobiłem coś z listy zakazanych rzeczy”. Św. Alfons uczył patrzeć głębiej. Grzech to nie tyle naruszenie prawa, co zranienie miłości – odrzucenie miłości Boga, który jest naszym najlepszym Ojcem. Kiedy tak spojrzymy na spowiedź, przestaje być ona upokarzającym wyliczaniem błędów, a staje się pełnym skruchy i nadziei powrotem w ramiona Taty.
Modlitwa i dzieła – duchowa spuścizna dla każdego
Św. Alfons pozostawił po sobie ogromną spuściznę pism duchowych, które do dziś są źródłem pociechy i mądrości. Do jego najsłynniejszych dzieł należą:
- „Uwielbienia Maryi” – przepiękny traktat o roli Matki Bożej w naszym życiu duchowym.
- „Nawiedzenia Najświętszego Sakramentu” – zbiór modlitw i medytacji, które pomagają w adoracji Jezusa Eucharystycznego.
- „Droga Krzyżowa” – jedno z najbardziej znanych nabożeństw, rozważane w kościołach na całym świecie.
Jego pisma są napisane prostym, serdecznym językiem, który trafia prosto do serca.
Jak czerpać z mądrości Św. Alfonsa dzisiaj? Praktyczne porady
Dziedzictwo tego wielkiego Świętego nie jest tylko historycznym wspomnieniem. Możemy z niego korzystać każdego dnia. Oto kilka sposobów:
- Formuj sumienie w miłości, nie w lęku. Pytaj siebie nie tylko „czy to grzech?”, ale przede wszystkim „czy to akt miłości do Boga i bliźniego?”.
- Podchodź do spowiedzi z ufnością. Pamiętaj, że w konfesjonale czeka na Ciebie miłosierny Ojciec, a nie surowy prokurator. Celem tego sakramentu jest pokój serca.
- Czytaj jego dzieła. Sięgnij po „Nawiedzenia” lub inne jego pisma. To prosta droga do pogłębienia relacji z Bogiem i Maryją.
- Proś o jego wstawiennictwo. Jako patron spowiedników i tych, którzy zmagają się ze skrupułami, jest potężnym orędownikiem w niebie. Prosta modlitwa: „Święty Alfonsie, przewodniku zagubionych sumień, módl się za nami” może przynieść wielką ulgę.
Święty Alfons Maria Liguori to postać niezwykła – prawnik, który stał się kapłanem, teolog, który pisał dla prostych ludzi, i doktor Kościoła, którego największą troską było miłosierdzie. Jego życie i nauczanie to potężne przypomnienie, że Bóg nie jest Bogiem lęku, ale bezgranicznej miłości.
Jego najważniejszym przesłaniem dla nas jest to, byśmy nigdy nie wątpili w Boże miłosierdzie. Niezależnie od tego, jak bardzo czujemy się zagubieni czy niegodni, droga powrotu jest zawsze otwarta, a w sakramencie pokuty czeka na nas uzdrowienie i pokój, którego tak bardzo pragniemy.
